چلغوز

چلغوز چیست؟

گیاه چلغوز (به انگلیسی: Chilgoza Pine) بومی کشور‌های پاکستان، افغانستان و هیمالیا است و استفاده از این گیاه همانند روغن زیتون برای سلامتی بدن انسان مؤثر است. برگ‌های درخت چلغوز به شکل سوزنی مانند هستند. چلغوز دانه‌ای پر چرب و سرشار از اسید‌های چرب غیر اشباع مفید و همچنین اسید‌های آمینه ضروری برای بدن است. این دانه خواص و فواید فراوانی دارد. کاج چلغوزه (در فارسی چَلغوزه از چهل غوزه به معنای چهل دانه در مخروط کاج) گونه‌ای کاج است که در منطقه شمال غربی هیمالیا شامل شرق افغانستان و شمال پاکستان و شمال غربی هند می‌روید. نام این کاج فارسی است و از ترکیب چهل و غوزه ساخته شده است. معروفیت این درخت به‌خاطر دانه‌های خوردنی آن (چلغوزه) است که در منطقه رویش جمع‌آوری می‌شود و به فروش می‌رسد.

با مجله آجیل و خشکبار تواضع  همراه باشید تا هر آنچه درمورد چلغوز نمی دانید را یاد بگیرید.

ارزش غذایی صد گرم مغز دانه خشک کاج به قرار زیر است:

• کیلوکالری: ۶۷۳
• کربوهیدرات (گرم): ۱۳٫۰۸
• چربی (گرم): ۶۸٫۳۷
• فیبر (گرم): ۳٫۷
• پروتئین (گرم): ۱۳٫۶۹
• کلسترول (میلی‌گرم): ۰

برخی از مردم چلغوز را دشنام می دانند اما نام یک نوع آجیل سودمندی است که مغز آن شبیه به تخمه آفتابگردان و طعم آن مشابه بادام و پسته است. دانه های قهوه ای رنگ که در پوسته چوبی مانند قرار دارد و وقتی تفت و بو داده می شود ، سر باز کرده و مغز میوه از آن خارج می شود. چلغوز، دانه ای پرچرب و سرشار از اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای چرب غیراشباع مفید است. روغن آن همچون روغن زیتون از افزایش کلسترول بد خون جلوگیری کرده و سرخرگ ها را از آسیب حفظ می کند و از حملات قلبی می کاهد. به دلیل کمک به کاهش تری گلیسیرید خون یار مهربان کبد است و به جهت فیبر و چربی بالا کور کننده خوب اشتهاست. پتاسیم و منگنز آن به تعادل فشار خون کمک کرده و منیزیم این دانه از بی خوابی های شبانه می کاهد و دردهای عضلانی، خستگی مفرط، تنش و اضطراب را برطرف می کند. چلغوز به دلیل دارا بودن ویتامین های A، E و K برای شادابی و سلامت پوست و تقویت چشم نافع است. نیاسین یا همان ویتامین B33 آن برای تقویت حافظه و حفظ شادابی روح و روان موثر است و آهن گیاهی آن به اکسیژن رسانی سلول ها و بافت های بدن کمک می کند.

خصوصیات تغذیه ای و درمانی چلغوز تقریبا با انواع مغزهای آجیلی برابری می کند، اما ویژگی قابل توجه، میزان بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی چلغوز است که می تواند رادیکال های مضر حاصل از واکنش های مخرب بدن را به طور نسبی خنثی کند. اما لازم است بدانید این دانه طبع بسیار گرمی دارد و برای همه افرادی که مزاج خشک دارند همچون صفراوی ها و سوداوی ها مناسب نیست و مصرف آن فقط به مزاج های رطوبی همچون دموی بویژه بلغمی ها توصیه می شود.

خواص مهم تخمه چلغوز/صنوبر

منبع غنی از روی

روی یک عنصر اساسی است که از بروز ناباروری جلوگیری می کند. مقدار کافی روی در بدن تعداد اسپرم ها را بهبود می بخشد و باعث می شود اسپرم برای باروری به حرکت درآید. روی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند ،به بهبودی سریع زخم ها کمک می کند و از بروز مکرر سرماخوردگی جلوگیری می کند. 

سرشار از منیزیم

چلغوز منبع غنی منیزیم است. دوز کافی منیزیم از نوسانات خلقی و افسردگی جلوگیری می کند. منیزیم هنگام شب در بدن مصرف می شود، به افراد برای آرامش حواس و ماهیچه ها کمک می کند و خواب خوب شبانه را تسهیل می کند. منیزیم در رشد ساختاری سالم استخوان ها کمک می کند، از این رو زنان باردار و مسن که نیاز به تراکم استخوان بالا دارند تا بدن آنها به خوبی کار کند، باید به طور مرتب از این عنصر جادویی استفاده کنند. منیزیم انتقال کلسیم در بدن را تسهیل می کند و این به نوبه خود مانع از دردهای مفاصل و سایر دردهای بدن مربوط به سالخوردگی می شود. دوز روزانه منیزیم باعث تقویت قلب سالم می شود. 

سرشار از آهن

چلغوز از نظر مقادیر آهن بسیار غنی است. این ماده مغذی برای ذخیره اکسیژن و انتقال آن به اندام های حیاتی بدن مورد نیاز است، برای زنان باردار نیز بسیار مفید است زیرا مقدار آهن مورد نیاز را دریافت می کنند. اگر مادران چلغوز را در رژیم غذایی خود به طور منظم داشته باشند، سلامت و رشد مغز کودک نیز بهبود می یابد. 

جلوگیری از دیابت

شاخص قند چلغوز بسیار کم است که باعث افزایش عملکرد انسولین می شود. انسولین به پردازش بیشتر مقدار قندها کمک می کند و بنابراین این میوه ی از گونه کاج ها، خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد. 

مقدار انرژی بالا

چلغوز سرشار از کربوهیدرات های تولید کننده انرژی است. مواد مغذی موجود در این میوه کلسترول بد (LDL) را کاهش داده و جذب کلسترول خوب (HDL) را در بدن بهبود می بخشد. وجود آلفا توکوفرول به بدن کمک می کند تا بتواند چربی ها را به انرژی تبدیل کند وچلغوز سرشار از آلفا توکوفرول است و از این رو روند چربی سوزی در بدن را تسریع می کند. اسکارلن یکی دیگر از عناصر حیاتی است که به کاهش سریع کلسترول LDL کمک می کند. 

مناسب برای قلب

چلغوز در مقایسه با سایر آجیل ها دارای ترکیب اسیدهای چرب مناسب است و این باعث می شود این میوه برای قلب مفید باشد. 90٪ چربی های موجود در این گیاه اشباع نشده و در نتیجه در جلوگیری از بیماری های قلبی مفید است. چربی اشباع موجود در این میوه فقط به 10٪ محدود شده است که از بیماری های قلبی جلوگیری می کند.

جلوگیری از اشتهای زیاد

چلغوز منبع عالی برای مهار اشتها است. این میوه باعث می شود که معده احساس پر شدن کند و این امر باعث می شود هوس خوردن غذاهای چرب کاهش یابد. افرادی که به دنبال راهی برای کاهش وزن هستند، باید این ماده مغذی را مصرف کنند. آجیل به ترشح هورمون CCK-8 کمک می کند که اسید پینولنیک را برای سرکوب اشتها تولید می کند. 

جلوگیری از حمله ی ویروس ها

با مصرف چلغوز می توان از انتشار آنفولانزا و ویروس تبخال جلوگیری کرد. وجود پلی ساکاریدها در چلغوز به مقابله با بسیاری از ویروس هایی که سلامت را تهدید می کنند، کمک می کند. روغن چلغوز همچنین دارای خواص ضد قارچ، ضد باکتری و ضد فشار خون است. اثر ادرار آور روغن چلغوز، مصرف آن را به عنوان گزینه روغن سالم تر تبدیل کرده است. 

سلامت پوست

چلغوز منبع غنی ویتامین E است و در هر 100 گرم چلغوز 9.33 میلی گرم ویتامین E وجود دارد. ویتامین E همچنین به عنوان آلفا توکوفرول شناخته می شود که برای حفظ رطوبت پوست مفید است. ویتامین E در مردان برای تولید اسپرم های سالم و حرکتی برای باروری مورد نیاز است. 

تقویت کننده حافظه

چلغوز به دلیل وجود چربی غیر اشباع و اسیدآمینه موجب تقویت حافظه و سیستم ایمنی بدن می شود.همچنین نافع چشم است.

تقویت پوست

برای تقویت پوست می توان مغز چلغوز را نرم کرده و سپس بر روی پوست بمالید ، پس از گذشت 45 دقیقه پوست را شستشو دهید .

جلوگیری از ابتلا به سرطان

چلغوز منبع غنی امگا 6 است و دارای سلنیوم می باشد. این امر به جلوگیری از رشد عناصر ایجاد کننده سرطان در بدن کمک می کند ،همچنین وجود سلنیوم در درمان های ناباروری مفید است. 

سلامتی ماهیچه ها

مقدار پروتئین موجود در چلغوز 24٪ است که از ضعف ماهیچه ها جلوگیری می کند. با مصرف مرتب این میوه می توان از بروز اسپاسم و درد ماهیچه جلوگیری کرد. لیزین نوعی پروتئین است که وظیفه مدیریت فشار خون بالا را بر عهده دارد. این ماده به مقادیر فراوان در چلغوز وجود دارد و بنابراین با مصرف مرتب این میوه می توانید از فشار خون بالا جلوگیری کنید. 

سرشار از آنتی اکسیدان ها

چلغوز حاوی انواع مختلفی از آنتی اکسیدان ها مانند لیکوپن، کاروتنوئید، توکوفرول ها، کاتچین و گالوکاتچین است. همه این آنتی اکسیدان ها به تقویت عملکرد سالم اندام ها کمک می کنند و پوست را سالم نگه می دارند. شما باید این میوه را به جای اینکه به صورت پخته شده مصرف کنید بهتر است آن را خام بخورید، زیرا تحقیقات نشان می دهند هنگام برشته شدن سطح آنتی اکسیدان ها کاهش می یابد.

خواص دارویی و درمانی دیگر چلغوز

• از بین رفتن بی خوابی های شبانه با منیزیم موجود در چلغوز
• عملکرد مغز و تقویت حافظه
• درمان تیرگی پوست
• رفع سنگ مثانه
• ازبین رفتن دردهای عضلانی، تنش و اضطراب و خستگی مفرط
• تعادل فشار خون با پتاسیم و منگنز در چلغوز
• افزایش قوای جنسی در افرادی که سرد هستند و میلی به روابط جنسی ندارند
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• درمان مشکلات کبد ،چلغوز را در سرکه خیس کنید و سپس میل نمایید.
• چلغوز سرشار از تک چربی اشباع نشده است. این نوع چربی علاوه بر کاهش کلسترول خون، موجب حفاظت از سرخرگ ها از هرگونه آسیب و در نتیجه باعث جلوگیری از حملات قلبی می شود.

عوارض جانبی و آلرژی های چلغوز

برخی از افراد از خوردن مرتب چلغوز، تغییر در حس چشایی گزارش کرده اند. این بیماری که به آن دهان کاج گفته می شود حداکثر یک هفته طول می کشد. افراد خاصی که به این میوه حساس هستند دچار بثورات و خارش می شوند و گاهی موارد جزئی از سوء هاضمه، نفخ، استفراغ، مشکل در تنفس و اسهال نیز گزارش می شود.